Eskubide horren bidez, herritarrek arauak egiteko eta argitaratzeko erabiltzen den hizkera ulertu ahal izatea lortu nahi da, bai eta titulartasuneko webgune guztietan blica.La argitaratzen den informazioa ere, herritarrek esan nahi zaiena ulertzeko eskubidea baitute. Esaten zaiona ulertzen ez badu ezin ditu bere eskubideak gauzatu.

19/2013 Legearen 5. artikuluko 4. puntuak honela dio:

• La informazioa gardentasun-betebeharren mende argitaratu egingo da dagozkien egoitza elektronikoetan edo web orrietan, eta modu argi, egituratu eta interesdunentzat ulergarrian eta, ahal dela, formatu berrerabilgarrietan.

Orrialde honetan, hainbat kontzeptu generikori buruzko informazio ulergarria eskuratu ahal izango da, hala nola:

• Gobernua eta Administrazioa
• Goi-kargudunak
• Langile publikoak.
• Eta abar.

Gure eduki-maparen bidez eta publizitate aktiboko informazio-elementuen katalogoaren bidez ere aurkitu ahal izango da informazio zehatza.

Kontuan hartu beharreko bi kontzepturi buruz hitz egitea komeni da:

• Hizkera argia
• Irakurketa erraza.

Herritarren % 70ek, gutxi gorabehera, arazoak dituzte testu administratibo edo juridikoei aurre egiteko. Eta horretarako dago hizkera argia.

Hizkera argia hizkera ulergarria da. Herritarrentzat garrantzitsua den informazioa modu argi, erraz, zuzen, garden eta eraginkorrean komunikatu nahi da.

Testu konplexuak sinple eta ulergarri egitean datza, irakurritakoa edo esaten dena zalantzarik gabe ulertu ahal izateko. Argi badago, beharrezkoa da.

Horrek perpaus errazak erabiltzea eskatzen du:

• Subjektua gehi aditza gehi predikatua.
• Hitz konplexuak edo esamolde teknikoak saihestea.
• Zuzena izatea, nahi duguna esatea aditzekin, adjektiboekin edo alferrikako deskribapenekin apaindu gabe.

Irakurketa erraza, errazago ulertzen diren dokumentuak sortzeko modu bat da. Pertsona guztientzat da baliagarria, baina, batez ere, edozein motatako zailtasun kognitiboak dituzten pertsonentzat da baliagarria.

Biztanleen % 30ek irakurtzeko edo irakurtzeko zailtasunak dituzte, eta, horregatik, argitaratutako informazioa erraz irakurtzeko moldatutako bertsioak behar dituzte ulertzeko eskubidea baliatzeko.

Irakurketa erraza egiteko, garrantzitsua da arau batzuk betetzea eta dokumentuak baliozkotzea.

Legeak ezartzen duen definizio ofiziala. UNE 153101:2018 EX araua:

Testuak idazteari, dokumentuak diseinatzeari eta maketatzeari eta dokumentuen ulergarritasuna baliozkotzeari buruzko zenbait jarraibide eta gomendio jasotzen dituen metodoa, irakurmena zaildu zaien pertsonentzat informazioa eskuragarri jartzeko.

Gardentasunaren Atariko Ulertzeko Eskubidearekin lotutako atalak:

• Edukien mapa
• Irakurketa errazeko dokumentuak.