Langile publikoak. Jokabide-kodea
Enplegatu publikoek arretaz bete beharko dituzte esleituta dituzten zereginak, eta interes orokorrak zaindu beharko dituzte, Konstituzioa eta gainerako ordenamendu juridikoa betez, eta honako printzipio hauen arabera jardun beharko dute: objektibotasuna, osotasuna, neutraltasuna, erantzukizuna, inpartzialtasuna, konfidentzialtasuna, zerbitzu publikoarekiko dedikazioa, gardentasuna, eredugarritasuna, austeritatea, irisgarritasuna, efikazia, zintzotasuna, kultura- eta ingurumen-ingurunea sustatzea, eta emakumeen eta gizonen arteko berdintasuna errespetatzea. Horiek guztiak Jokabide-kodearen inspirazio-iturri dira enplegatu publikoen Jokabide-kodea eta printzipio etiko hauek arautu dituzte:
5/2015 Legegintzako Errege Dekretuan ezarritako arau eta printzipioek informatuko dute enplegatu publikoen diziplina-araubidearen interpretazioaz eta aplikazioaz.
- Enplegatu publikoek Konstituzioa eta ordenamendu juridikoa osatzen duten gainerako arauak errespetatuko dituzte.
- Enplegatu publikoen jardunak herritarren interes orokorrak betetzea izango du xede, eta inpartzialtasunera eta interes komunera bideratutako irizpide objektiboetan oinarrituko da, printzipio horren aurkakoak izan daitezkeen jarrera pertsonal, familiar, korporatibo eta klientelarrak edo bestelakoak adierazten dituzten faktoreak alde batera utzita.
- Beren jarduna leialtasunaren eta fede onaren printzipioen araberakoa izango da, bai lanean diharduteneko administrazioarekin, bai nagusi, lankide, menpeko edo herritarrekin.
- Enplegatu publikoen jokabideak oinarrizko eskubideen eta askatasun publikoen errespetua izango du oinarri, eta saihestu egingo ditu jaiotza, arraza edo etnia, generoa, sexua, sexu-joera, erlijioa edo sinesmenak, iritzia, desgaitasuna, adina edo bestelako baldintza edo inguruabar pertsonal edo sozialak direla-eta inolako bereizkeriarik eragin dezaketen jardun guztiak.
- Interes pertsonala duten gaietan abstenitu egingo dira, bai eta beren lanpostu publikoarekin interes-gatazkak planteatzeko arriskua izan dezaketen jarduera pribatu edo interes guztietan ere.
- Enplegatu publikoek ez dute betebehar ekonomikorik hartuko, eta ez dute pertsona edo erakundeekin parte hartuko finantza-eragiketetan, ondarezko betebeharretan edo negozio juridikoetan horrek lanpostu publikoaren betebeharrekiko interes-gatazka ekar badezake.
- No aceptarán ningún trato de favor o situación que implique privilegio o ventaja injustificada, por parte de personas físicas o entidades privadas.
- Eraginkortasun-, ekonomia- eta efizientzia-printzipioen arabera jardungo dute, eta interes orokorra lortzen dela eta erakundearen helburuak betetzen direla zainduko dute.
- Enplegatu publikoek ez dute inolako eraginik izango administrazio-prozedurak edo -tramiteak bidezko arrazoirik gabe azkartzeko edo ebazteko orduan, eta inola ere ez dute eraginik izango horrek pribilegioa badakar kargu publikoetako titularren edo haien familiartekoen edo inguru sozialaren onerako edo hirugarren batzuen interesei kalte egiten badie.
- Enplegatu publikoek arretaz beteko dituzte atazak, dagozkienak nahiz agindutakoak, eta, hala badagokio, epe barruan ebatziko dituzte beren eskumeneko prozedurak edo espedienteak.
- Zerbitzu publikoaren aldeko dedikazio-printzipioaren arabera beteko dituzte beren eskurantzak, eta saihestu egingo dituzte, printzipio horren aurkako jokabideez gain, zerbitzu publikoen jardunean neutraltasuna kolokan jar dezaketen jokabide guztiak.
- Sekretupean gordeko dituzte sailkatuta dauden gaiak edo legez zabalkundea debekatuta dutenak, eta behar besteko zuhurtasunez jokatuko dute beren kargua dela-eta dakizkiten gaiei buruz; eta lortutako informazioa ezin izango dute erabili ez beren mesederako, ez hirugarren batzuenerako, ezta interes publikoaren kalterako ere.
- Arretaz eta errespetuz tratatuko dituzte herritarrak, haien nagusiak eta gainerako langile publikoak.
- Bere lanpostuari dagozkion zereginak arduraz beteko ditu, ezarritako lanaldia eta ordutegia betez.
- Nagusiek emandako jarraibide eta agindu profesionalei men egingo diete, non eta ez diren ordenamendu juridikoaren ageriko arau-hausteak; kasu horretan, berehala jakinaraziko dizkiete dagozkien ikuskapen-organoei.
- Herritarrei informazioa emango diete ezagutzeko eskubidea duten gaiei buruz, eta erraztasunak emango dizkiete beren eskubideak baliatu eta betebeharrak bete ditzaten.
- Baliabide eta ondasun publikoak austeritatez administratuko dituzte, eta ez dituzte erabiliko beren edo hurbilekoen mesedetan. Era berean, zaindu egin beharko dituzte.
- Ez da onartuko ohiko erabilera sozialetik eta kortesiazkotik harago doan oparirik, mesederik edo zerbitzurik baldintza onuragarrietan, Zigor Kodean ezarritakoa alde batera utzi gabe.
- Dokumentuen ziurtasuna eta iraupena bermatuko dute, agiri horiek ondorengo arduradunei helarazi eta emateko.
- Eguneratuta izango dute beren prestakuntza eta kualifikazioa.
- Laneko segurtasunari eta osasunari buruzko arauak beteko dituzte.
- Beren nagusien edo organo eskudunen jakinaren gainean jarriko dituzte, zerbitzuan diharduteneko unitatearen eginkizunak hobeto betetzeko beren ustez egoki diren proposamenak. Horretarako, enplegatu publikoen edo administratuen proposamenak, zerbitzuaren eraginkortasuna hobetzeko balio dutenak, jasoko dituen instantzia eskumendun egokia sortzea aurreikus daiteke.
- Herritarrei eskatzen duten hizkuntzan erantzungo zaiela bermatuko dute, betiere, lurraldean ofiziala bada.